Fələstin haqqında düşünəndə ağlınıza nə gəlir? İsrail-Fələstin münaqişəsindən başqa bu kiçik ərəb ölkəsini məşhur edən bir şey varmı? Əlbəttə ki, var! Özü də çox şey var. Siyasi məsələləri bir kənara qoysaq, Fələstin dövləti mehriban yerli sakinləri, ləzzətli mətbəxi, gözəl təbiəti və başqa özəllikləri ilə əla bir səyahət seçimidir. Bu bloqda Fələstinə səyahətdən öncə bilməniz gərəkən maraqlı və eyni zamanda, bəzi vacib məqamlar haqqında məlumat əldə edəcəksiniz. Gəlin, davam edək və Fələstinlə bağlı 10 maraqlı fakta nəzər yetirək.
Fələstin dövləti 2 fərqli bölgəyə ayrılır – Cisiordaniya və Qəzza zolağı. Coğrafi olaraq İsrail ərazisi ilə Cisiordaniyadan ayrılsa da, Qəzza bölgəsi Fələstin rəhbərliyinin səlahiyyətinə aiddir. Ancaq siz əyləncəli bir səyahət və Fələstini kəşf etmək arzusundasınızsa, yalnız Cisiordaniyaya səyahət haqqında düşünməyiniz yaxşı olar.
Qəzza zolağı siyasi qarışıqlıq altında olan bir bölgədir və bu səbəbdən bölgəyə səyahətlər bəzi istisnalarla məhdudlaşdırılaraq, qadağandır. Qəzzaya girmək üçün humanitar,diplomatik ya da jurnalistika məqsədli olmalısınız.
Açığını deyim ki, Fələstinə səyahət etmək olduqca bahalıdır. Ölkədə çox sayda yemək, kitab, geyim və daha bir çox şey satan mağazalar var, ancaq ən əsas milli yemək olan falafel xaricində hər şey olduqca bahalıdır.
Yataqxana və ya otel otağı sizə 12 ABŞ dollarından (20 AZN) yuxarı bir məbləğə başa gələ bilər. Falafel və ya şaurma kimi küçə yeməkləri olduqca ucuzdur, ancaq bununla yanaşı, əgər siz gözəl bir restoranda yemək istəsəniz, bu sizə 8 ilə 10 dollar (13-17 AZN) arasında bir şeyə başa gələ bilər. Hətta Fələstində bir şüşə su belə, demək olar ki, 1 ABŞ dollarınadır (1.70 AZN)! Ölkəyə səyahətin bahalı olması Fələstinlə bağlı çatışmazlıqlardan biridir.
Fələstin əhalisinin əksəriyyətini müsəlmanların təşkil etdiyi İslam ölkəsidir. Bununla birlikdə, Fələstin haqqında bilməli olduğunuz bir şey də bu ölkədəki xristian monastırlarıdır. Bibliya yerlərində yerləşən bu yunan provaslav monastırları əsasən ya oyulmuş, ya da uçurum üzərində tikilmişdir. Dindar olub-olmamağınızdan asılı olmayaraq, bu tarixi arxitektura abidələrini ziyarət etməkdən zövq alacaqsınız.
1948-ci il İsrail işğalından öncə Fələstinin Aralıq dənizinə çıxışı var idi, daha sonra onlar bu imkanlarını itirdilər, ancaq hələ də Aralıq dənizi mədəniyyətini qoruyub saxlamağı bacarıblar.
Bu mədəniyyətə dəniz məhsulları, düyü və zeytun yağından ibarət olan Aralıq dənizi pəhrizinə sevgiləri də daxildir. Bundan savayı, fələstinlilər balanslı bir sosial həyata sahibdirlər və bütün yeməklərini sevdikləri ilə eyni masada paylaşmaqdan zövq alırlar.
Fələstin xalqının qonaqpərvərliyi və mehriban davranışları sizi təəccübləndirəcək. Əcnəbilərin xoş qarşılanmadığına dair ümumi inancdan fərqli olaraq, fələstinlilər hər zaman kömək üçün hazır olduqlarını sizə, dayanacağa yolu tapmaq, taksi çağırmaq və ya bazardakı ən yaxşı dükanı seçmək lazım olduğu zaman göstərəcəklər.
Fələstində ingilis dilində sərbəst ünsiyyət quran bələdçilər tapa bilərsiniz. Ancaq bilməlisiniz ki, əhalinin böyük bir hissəsi ərəb dili xaricində başqa bir dil bilmir, ona görə yerli sakinlərlə ünsiyyət qurmaqda sizə lazım ola biləcək bir neçə əsas ərəbcə sözləri öyrənməyə çalışın.
Orta Şərqdə yay isti və rütubətlidir. Eynisi, Fələstinə də aiddir. Bununla yanaşı, ölkənin bütün il ərzində isti olduğu fikrinə qapılmayın, çünki belə deyil! Qış aylarında Fələstində temperatur 10 dərəcə və ya daha aşağı səviyyəyə düşə bilir.
Soyuq ölkələrin çoxunda pis hava şəraiti ilə bağlı olaraq, binaların infrastrukturlarında yerləşdirilmiş istilik sistemi var. Fələstindəki binalarda mərkəzi istilik sisteminin olmaması isə qışı daha da çətinləşdirən səbəblərdəndir.
Bəli, Cisiordaniya xəyalların məkanıdır. Valehedici meşələri, zeytun ağacları, kəklikotu çəmənlikləri, məhsuldar dağlıq bölgəsi ilə Cisiordaniya hüzurlu yer axtarışında olanlar üçün idealdır.
Cisiordaniyanın kənd bölgələri, xüsusən də ölkənin şimal hissəsindəki Jenin ətrafı yaşıllıq yerlərdir və bu ölkə ilə bağlı əsas məqamıdır. Digər tərəfdən, Cisiordaniyanın cənub hissəsi - Jericho ətrafı əsasən səhralıqdır.
Ölkədəki “Christian biblical sites” sayını nəzərə alsaq, Fələstində yaşayan böyük bir xristian icmasının olması təəccüblü deyil. Ən yaxşı və ən qədim Fələstin pivəsi - Taybeh, böyük bir xristian icmasının evi olan Taybeh kəndində yerləşən kiçik bir pivə fabrikində istehsal olunur.
Taybehə Ramallahdan 25 dəqiqəlik bir avtobus gəzintisi ilə asanlıqla gedə bilərsiniz. Ziyarətçilər bu pivə fabrikində ekskursiyaya çıxa və buradakı pivələrin dadına baxa bilərlər.
Qarşıdurma Qəzza zolağı və Cisiordaniyada gündəlik həyatın daimi bir hissəsi ola bilər, ancaq bu, Fələstinə səyahətiniz üçün bir maneə olmamalıdır. Əgər hələ də "niyə Fələstinə səyahət etməliyəm?" deyə düşünürsünüzsə, medianın turistlər üçün hazırladığı Fələstinlə bağlı xəbərlərin təkrarən üzərindən keçməyiniz yaxşı olar.
Cisiordaniyadakı fələstinli qaçqın düşərgələri artıq 60 ildən çoxdur ki, qurulub. İndilərdə isə evləri, asfalt yolları, mağazaları və hərəkətli həyatı olan bir şəhər məhəlləsinə çevrilib. Fələstin haqqında bilməli olduğunuz vacib şey: turistlər bu düşərgədəki evlərdə qala bilərlər!
Əgər Fələstində məşhur falafel və şaurma xaricində dadlı yeməklərin olmadığını düşünürsünüzsə, yanılırsınız. Fələstində demək olar ki, hər küncdə, hər guşədə, ənənəvi ərəb yeməkləri təqdim edən restoranlara rast gələ bilərsiniz.
Maqluba, Baba Ghanaoush və Musakhan Fələstindəki ən məşhur ənənəvi ev yeməklərindən bəziləridirlər. Bunlarla yanaşı, Fələstinə səyahət zamanı vətəninin Fələstin olduğu iddia edilən, Orta Şərqdə ən məşhur şirniyyatlardan olan künəfəni də dadmağı unutmayın.
Fələstinə səyahət çox insanda şübhə və suallar yaradır. Aşağıda Fələstinlə bağlı tez-tez verilən suallara cavab verməyə çalışacam.
Fələstin Şərqi Aralıq dənizi bölgəsində yerləşir və müasir İsrailin bəzi hissələrini, Cisiordaniyanın və Qəzza zolağının Fələstin ərazilərini əhatə edir.
Bəli, Fələstin təhlükəsiz və maraqlı bir yerdir. Buna baxmayaraq, Fələstinə səyahət zamanı ölkənin etik qaydalarına əməl etdiyinizdən əmin olun.
Qəzza və Cisiordaniyaya birbaşa uçuşlar yoxdur. Fələstinə girmək üçün İsrail tərəfindən nəzarət edilən ərazilərdən keçid etməlisiniz.
İslam ölkəsi olduğu üçün, Fələstinin bəzi yerlərində spirtli içki ala və yaxud qəbul edə bilməzsiniz. Bununla yanaşı, Ramallah və Beytləhm kimi şəhərlərdə alkoqol satan çox sayda mağaza, kafe və restoranlar var.
Fələstində geyim qaydaları olduqca bəsitdir. Fələstinə səyahət zamanı başdan-ayağa örtünmək məcburiyyətində deyilsiniz. Buna baxmayaraq, sizdən təvazökar və çox da açıq olmayan paltarlar geyinməniz gözlənilir.