Heç Malmö haqqında eşitmisinizmi? Yox? Bunu sizə qarşı istifadə etməyəcəm, çünki Malmö İsveçə səyahət planlaşdırarkən ağlınıza gələ biləcək ilk şəhərlərdən biri deyil. Bu yazımda mən sizə Malmönü yaxından tanıdacaq, İkea və "hygge"-nin vətəninə səyahət edərkən Malmönü Stokholmdan üstün tutmanız üçün bir neçə əsas səbəb göstərməyə çalışacam. Əgər siz kəşf olunmamış yerlərə səyahəti sevənlərdənsinizsə, bu canlı və gözəl şəhər növbəti səyahətiniz üçün ən yaxşı yer seçimlərindən biri ola bilər.
Malmö İsveçdə üçüncü, Skandinaviyada altıncı böyük şəhər olmağına baxmayaraq olduqca kiçikdir. Bura təxminən 340000 sakinin yaşayış yeridir və siz əhali azlığının fərqinə hər yerdə - şəhərin mənzərəsində, həyat ritmində, tıxacsız küçələrində varacaqsınız. Böyük ehtimalla, Malmönün Stokholmdan ən üstün fərqi də elə budur - Malmödə hər yerə piyada gedə bilərsiniz! Stokholmun sözdə piyada dostu olmasına baxmayaraq, şəhərin məşhur əlamətdar yerlərinə və ya digər hissələrinə getmək üçün metroya minməli olacaqsınız. Ancaq Malmödə bunun tam əksidir. Malmo Castle, Kungsparken, Pildammsparken, Turning Torso, Ribersborg Beach kimi əsas görməli yerlər valehedici köhnə şəhərdən qısa bir yeriş məsafəsindədir. Hətta Malmöda yerli sakinlərin ən çox sevdiyi işlərdən birinin şəhər ətrafında və təbiətdə gəzmək olduğu söylənə bilər. Bu səbəbdən də Malmöya səyahət etmək qərarına gəlsəniz rahat ayaqqabılarınızı özünüzlə götürməyi unutmayın!
Ölçüsü və sosial-mədəni keçmişinin də təsiri ilə Malmö daha sakit bir templə hərəkət edir. Kiçik şəhər - az maşın - az insan - az səs - daha xoşbəxt siz. Əlbəttə ki, əgər siz az hərəkətli bir tətil arzulayır və ümumiyyətlə daha az izdihamlı yerlərə üstünlük verirsinizsə. Stokholm nəhayətində bir paytaxtdır, buna görə də tələskənlik və işləri görüb bitirmək atmosferini özündə yaşadır. Digər tərəfdən Malmö bir çox bələdiyyə parkı, gölləri və dəniz kənarı ilə olduqca yaşıl şəhər hesab olunur. Şübhəsiz ki, “Zen” anını tapmaq burada çox da çətin olmayacaq!
Malmö İsveçdəki ictimai nəqliyyatın son dərəcə səmərəli və inkişaf etmiş olmasının yanı sıra, Cənubi İsveçdə, Kopenhagendən çıxan kanalın qarşısında yerləşmənin böyük bir üstünlüyünü yaşayır. Ən azından, təxminən 8 km uzunluğundakı Oresund körpüsünün tikildiyi 2000-ci ildən bəri bu belə hesab olunur, çünki həmin vaxtdan bəri körpü həm Malmödə, həm də digər tərəfdə yaşayan yerlilər üçün dinamikliyi təmin edir. Kopenhagen kifayət qədər izdihamlı və bahalıdır, ancaq cəmi 30 dəqiqəlik bir məsafədə sadə, gözəl və daha əlverişli qiymətlər təklif edən Malmö var. Təəccüblü deyil ki, çox sayda insan Malmödə yaşayır, ancaq iş üçün Danimarkaya (yəni Kopenhagenə) gedir. Bunu niyə bilməlisiniz? Stokholma getmək əvəzinə Malmöya səyahət edin və eyni səfərdə iki ölkəni ziyarət etmənin dadını çıxarın!
Bəli, isveçliləri ən xoşbəxt insanlar kimi düşünməyə bilərik, ancaq həqiqət budur ki, şimal xalqları üçün çəkingən olmaq bir qədər tipikdir və bu başqaları tərəfindən sanki onlar kədərlidir kimi alqılana bilər. Xeyr, bu o demək deyil ki, siz səyahətinizdə xoşbəxtliyi və sevinci tapa bilməyəcəksiniz, çünki indi sizə Malmö ilə bağlı maraqlı bir fakt qeyd edəcəm. Malmö 2016-cı ildə səbəbsiz yerə İsveçin ən xoşbəxt şəhəri seçildi. Bu şəhər canlı, multikultural və həyatla doludur. Bəziləri hətta İsveçdəki ən dostcanlısı insanların Malmödə yaşadığını deyir. Bu ifadə həfifə alınmamalıdır. Siz də ən içdən təbəssümünüzlə birgə bunun sadəcə bir ifadə deyil də, şəhərin sosial həyatının ayrılmaz bir hissəsi olduğundan əmin olmaq üçün onlara qoşulmalısınız!
Bəlkə də bu başlıq sizə qəribə gəldi, sözün düzünə qalsa, doğurdan da İsveç ən gediləsi sahil/çimərlik yerlərindən biri deyil, ancaq Stokholm heç deyil. Malmödə də hava şəraiti hər zaman yaxşı olmur, lakin bu şəhər İsveçin digər bölgələrinə nisbətən çimərliyə uyğun havalarda ən gediləsi bölgələrdən biri olan Skane adlı cənubi bölgədə yerləşir. Möhtəşəm qumlu Ribersborgs Strand-ın (yerli çimərlik) şəhərin mərkəzindən qısa bir yürüş məsafəsində olması isə əlavə bonusdur. Kiçik bir bəndin üzərində yerləşən tarixi hamamı da ziyarət etməyə çalışın və bunun günəşli günlərdə Malmödə ediləcək ən populyar fəaliyyətlərdən biri olduğunu unutmayın.
İsveçli hər hansı bir şeylə eyni cümlədə işlədilə bilməyəcək başqa bir şey isə falafeldir və təəcübləndirici bir şəkildə (ya da o qədər də yox), digər şəhərlərin ən qürurlu patriotları belə, dünyanın deyilsə də, İsveçdəki ən yaxşı falafelin Malmödə olduğunu qəbul edirlər. Bu mənə ilk başda məntiqli görünməsə də, Malmö falafeli ilə bağlı tarixi eşitdikdən sonra parçalar beynimdə birləşmişdi. Malmö hər şeyi ilə çox çeşidlidir! Statistika özü bunu sübut edir: əhalinin təxminən 43% -i xarici mənşəyə sahibdir, 31% -i xaricdə anadan olmuş, 11% -i İsveç əsilli olsa da, valideynləri xarici olan şəxslərdir. Malmödəki restoranlarda təqdim olunan menyulardakı fərqli mətbəxlərin sayını gördükdə bunu daha dərindən anlayacaqsınız. Yəni şounun ulduzu falafel, bu şəhərin bir parçası olan Orta Şərq mətbəxinin təcəssümüdür.
Ancaq əgər bu seçimi bəyənmədinizsə kədərlənməyin, Malmödə seçim bitməz! Bu şəhər sizə ənənəvi İsveç ləzzətləri, yeni skandinav mətbəxi, eləcə də pablarda çeşid-çeşid pivələr və kiçik kafelərdə şip-şirin tortlar ikram edəcəkdir. Sizi əmin edə bilərəm ki, burada hər kəs öz zövqünə xitab etmənin yolunu tapacaq. Bunu da qeyd edim ki, əgər siz lüks yeməklər tapa biləcəyiniz restoran axtarırsınızsa, Vollmers restoranı sizin yolunuzu gözləyir.
Malmö Stokholmla müqayisədə daha gənc və canlı bir enerjiyə sahibdir. İndi sizə bu şəhərin niyə İsveçdəki ən modern və ən gənc şəhər olduğuna dair səbəblər göstərəcəm. Bunlardan birincisi, Malmönü bariz şəkildə xarakterizə edən ilham verici memarlıq əsərləri və yaradıcı şəkildə bəzədilmiş məhəllələridir. Əgər özünüz bunun şahidi olmaq istəyirsinizsə, ən yaxşı ikinci əl əşyalar satan mağazaların və bol çeşidli küçə yeməkləri təzgahlarının olduğu Mollevangen bölgəsinə səfər edin. İkinci səbəb isə Malmö Universitetinin həm gənc, həm də yaradıcı nüfuzudur. Əslində əhalinin yarısı 35 yaşdan kiçikdir və bunu şəhərin ab-havasında mütləq hiss edəcəksiniz.
20-ci əsrin əvvəllərindən bəri Malmö şəhəri çox dəyişib. Əvvəllər şəhər gəmiqayırma və tekstil ilə məşğul olan sənaye şəhəri idi, lakin iqtisadi böhran zamanı bu sahələr iflasa uğradı. Malmö Universitetinin qurulması və yenilik-dostu təşəbbüskar bir mühitin yaradılması isə Malmönü yenidən "bilik şəhəri" kimi tanımlamaq üçün atılan böyük addımlardan idi. Görəsən, bu addım vaxtında atılmasaydı Malmö indiki vəziyyətinə gələ bilərdimi? Kim bilir...Amma sırf bunun nəticəsində Malmö hal-hazırda elm, biznes və innovasiyanın müasir mərkəzinə çevrilib.
Malmö, hər 10000 sakinə düşən patent müraciəti sayına əsasən, Forbes-in dünyanın ən ixtiraçı şəhərləri siyahısında 4-cü yerdədir. Eyni zamanda bu şəhər Şimal ölkələrində məşhur olan elmi ocağlardan Medicon Valley-ə ev sahibliyi etdiyi kimi, dünyanın aparıcı qlobal şirkətlətini, o cümlədən, İT və mobil texnologiya şirkətlərini də öz ərazisində barındırır. Yaxşı, yaxşı “ağıllı” faktları yazmağı dayandırıram, ancaq bunları sıralamağımın bir səbəbi var: əgər siz biznes, sənət və ya elmlə bağlı yeni fikirlər axtarırsınızsa, Malmöyə mütləq səfər etməlisiniz!
Əgər sizin limitli bir büdcəniz varsa, Malmö şəhəri Skandinaviyadakı ən yaxşı seçimdir. Yəqin ki, hər birimiz Avropanın Skandinaviya hissəsinin bahalı olduğunu bilirik, ancaq belə bir fakt da var ki, paytaxt şəhərlərdə qiymətlər hər zaman daha yüksək olur. Bu prinsip Stokholm üçün də keçərlidir. Buyurun, sizə Malmöyə səyahət üçün başqa bir səbəb daha. Üstəlik, Malmö turistik şəhər olmadığı üçün, siz burda yaşayış yeri, yemək və digər ehtiyacların münasib qiymətlərindən də faydalana bilərsiniz. Mənə güvənin: həm pulqabınız həm da siz daha “dolu” olacaqsınız. Əgər mütləq bir paytaxtı ziyarət etmək istəyirsinizsə, daha öncə də qeyd etdiyim məşhur körpüdən keçərək Kopenhagenə gedə bilərsiniz. Malmö 10-0 Stokholm!