Yəqin ki, bu gün danışacağımız ölkə haqqında əvvəllər heç eşitməmisiniz. Qvineya-Bisau ərazisinə görə dünyanın 138-ci ölkəsidir. Bununla birlikdə, Qvineya-Bisau məşhur turistik bölgə deyil. Məlumatlar göstərir ki, 2016-cı ildə ölkəni təxminən 46000 turist ziyarət edib. Qvineya-Bisauya səyahət etmək istəyən başqa insanların da olduğunu nəzərə alaraq bu ölkəni ziyarətdən əvvəl bilməli olduğunuz on şeyi sadalamağa qərar verdik. Oxumağa davam edin və bu gizli xəzinə haqqında daha çox məlumat əldə edin.
Hər hansı bir ölkəyə getməyə qərar verməzdən əvvəl öyrənməmiz gərəkən əsas faktlardan biri onun coğrafi mövqeyidir. Qvineya-Bisau haradadır? Qvineya-Bisau (rəsmi olaraq Qvineya-Bisau Respublikası) Atlantik okeanın sahillərində yerləşən Qərbi Afrika ölkəsidir. Şimaldan Seneqal, şərqdən və cənubdan Qvineya, qərbdən isə Atlantik okeanı ilə əhatələnmişdir. Əhalisi təxminən 2 milyon olan ölkənin ümumi ərazisi 36,125 kvadrat kilometrdir. Qvineya-Bisaunun paytaxtı Bisau şəhəridir. Ölkə əhalisinin əksəriyyəti paytaxtda yaşayır və Bisaunun təxminən 500000 sakini var. Qvineya-Bisaunun bayrağı bayrağı dörd rəngdən ibarətdir: qırmızı, yaşıl, sarı və qara.
Qvineya-Bisau fula, balante, mandinka, papel, biafada, mankanya və s. kimi 20-dən çox etnik qrupun vətənidir. Fulalar Qvineya-Bisaunun əsas etnik qrupudur. Onlar əhalinin demək olar ki, 29%-ni təşkil edirlər. Əsasən ölkənin şərq hissəsində - Bafata və Gabuda yaşayırlar. Bu etnik qrupun üzvləri Afrikanın müxtəlif dövlətlərində yaşayırlar. Elm adamları fulaların ümumi sayının təxminən 40 milyon olduğunu təxmin edirlər. Qvineya-Bisauda nüfuz sayına görə ikinci etnik qrup balantelərdir. Onlar daha çox ölkənin cənub bölgələrində məskunlaşıblar. Tarixçilər bu qrupun 11-14-cü əsrlər arasında Misir, Sudan və Efiopiyadan gəldiklərini söyləyirlər. Onların mədəniyyətləri və ənənələri bu nəzəriyyəni sübut edir. Qeyd etmək istədiyim üçüncü etnik qrup mandinkalardır. Qlobal miqyasda ümumi üzvü təxminən 11 milyondur. Tarixçilər mandinkaların Mali imperiyasının keçmiş nəsillərindən olduğunu təxmin edirlər.
Yuxarıdada qeyd dediyim kimi, Qvineya-Bisauda 20-dən çox etnik qrup yaşayır, bu səbəbdən ölkədə bir çox müxtəlif dillər mövcuddur, lakin rəsmi dil portuqalcadır (əvvəllər Portuqaliya imperiyasının bir hissəsi idi). Ayrıca, fransızca da gündəlik həyatda geniş istifadə edilir. Bildiyiniz kimi, fransız dili bu bölgədə ən çox istifadə edilən dillər sırasındadır. Rəsmi dil ilə yanaşı, Qvineya-Bisau kreolu adlanan milli dil də ölkə sərhədləri içində danışılır. Qvineya-Bisau kreolunun portuqalcanın dialekti olduğunu söyləyə bilərəm. Bu dildə bir çox portuqalca sözə rast gələ bilərsiniz. Qvineya-Bisau əhalisi ilə yanaşı, Seneqal xalqı da bu dili danışır (bir az fərqli variantda).
Keçmişdə ölkənin pul vahidi Qvineya-Bisau pesosu idi (1997-ci ilə qədər). Hal-hazırda isə Seneqal, Burkina Faso, Benin, Toqo, Mali, Niger və Kotdivuar tərəfindən geniş istifadə olunan Qərbi Afrika CFA frankından istifadə edirlər. Dollar və avro kimi xarici valyutalarla bağlı olaraq deyə bilərəm ki, avroya daha çox üstünlük verilir. Qvineya-Bisaunun paytaxtında rahatlıqla ATM tapa bilərsiniz, ancaq digər bölgələrdə bu, bir qədər çətin ola bilər. Yüksək standartlı otel və restoranlar istisna olmaqla, bank kartlarından da hər yerdə istifadə edə bilməyəcəksiniz,.
Seçimdən asılı olaraq burada hər kəs üçün qonaqlama imkanları var. Ölkədə gecəsinə 8-30 avro verəcəyiniz bir çox hostel tapa bilərsiniz. Daha rahat bir şəraitə və mövqeyə sahib otel istəyirsinizsə, 30-40 avrodan çox ödəməyi gözə almalısınız. Ziyarətçilərdən müsbət rəy alan otellərdən bəziləri: Hotel Ceiba, Hotel Ponta Anchaca, Afrikan Ecolodge Angurman, Ledger Plaza Bissau Hotel, Hotel Imperio, Bubaque Island Hotel, Bissau Royal Hotel və s. Bundan başqa, Qvineya-Bisauda uzun müddət qalmaq istəyirsinizsə, kirayə evlər və mənzillər axtarmanızı məsləhət görürəm.
Ölkə kiçikdir, ancaq unudulmaz xatirələr təqdim edir. Burada ənənəvi kəndlərə, ağ qumlu çimərliklərə, milli parklara, tarixi binalara, Afrika tipli bazarlara, suvenirlərə, zəngin biomüxtəlifliyə və s. rast gələcəksiniz. Qvineya-Bisauda ziyarət edilməsi gərəkən ən yaxşı yerlərə Orango adası, Bubaque adası, Dulombi-Boe Milli Parkı, Joao Vieira adası, Bisau, Bafata, Lagoas Cufada təbiət parkı, Bolama Adası, Gabu, Farim, Cantanhez Forests Milli Parkı və s. aiddir. Bir çox insanın fikrincə bu yerlər arasında ən həyəcan verici olanlar adalardır. Bu cazibədar adaları kəşf etmək üçün müxtəlif turlara qoşula bilərsiniz. Təbii ki, adaları daha çox təbiət həvəskarları ziyarət edir, ancaq insanlar buraya çimərliklərdə istirahət etmək, öz ənənəvi həyat tərzini davam etdirən qəbilələri müşahidə etmək və s. üçün də gəlirlər. Adalarda gəzinti sizin üçün deyilsə, gəmi səfərlərinə qatıla və ya Bisau, Bafata və ya Gabu kimi şəhərləri gəzə bilərsiniz.
Yeni ləzzətləri sınamaq hər zaman əyləncəlidir. Yerli mətbəxi dadmaq, ölkənin mədəniyyətini və ənənələrini öyrənməyin başqa bir yoludur. Qvineya-Bisau mətbəxində yayğın yeməklər şorba və güvəcdir. Ən çox istifadə olunan inqredientlər isə yam, şirin kartof, maniok, soğan, pomidor və plantaindir. Düyü də yerli əhali üçün çox vacibdir və yerli pəhrizdə əvəzedilməz bir yerə sahibdir. Əslində, eyni sözləri Afrikadakı əksər ölkələr üçün də deyə bilərik. Bundan əlavə, yerli əhali balıq, molyusk, meyvə və tərəvəz yeməyi də sevir, əsasən də dənli bitkilər, süd, kəsmik və "whey" ilə birlikdə. Ədviyyatlar, Çili və adi bibərlər və palma yağı da Qvineya-Bisau mətbəxinin ayrılmaz maddələridir. Qvineya-Bisauda nə yemək lazımdır? Mənim tövsiyə etdiyim ən ləzzətli yeməklər: egusi, fufu, Millet kuskusu, qurudulmuş balıq, yassa və s. Poulet Yassa ölkənin milli yeməyi olaraq da bilinir. Yeməklərdən başqa Cana de Cajeu (meyvələrdən hazırlanmış rom), palma şərabı kimi bəzi milli içkiləri də sınamanız vacibdir. Palma şərabı kənd yerlərində ən sevilən içkidir. Pis qoxusu var, amma narahat olmayın, dadı daha yaxşıdır. Üstəlik, alkoqol səviyyəsi fermentasiya müddətindən asılıdır.
Qvineya-Bisauda münasib qiymətlərlə çox sayda restoran və kafelər tapa bilərsiniz. Ucuz bir restoranda yemək yeyirsinizsə, təxminən 1.63-3.56 avro civarında pul ödəyəcəksiniz. Orta səviyyəli restoranda nahar etmək 13-15 avroya başa gələcək. Qvineya-Bisauda ən yaxşı restoranlar hansılardır? Ən yaxşı restoranlardan bəziləri: O Bistro, Restaurante Papa Loca, La Padari Africana, Saldomar, Coqueiros Bar & Restaurante, Almagui Residencial Restaurante, Les Dauphins Lodge, Dom Bifanas, Restaurante Bayana, Pastelaria Imperio.
Yeni bir ölkəyə gedəndə bir az narahat oluruq, çünki yerli sakinləri tanımırıq, qaydaları və həyat tərzini bilmirik. Bu səbəblə mədəniyyət şoku ilə qarşılaşmaq qaçılmazdır. Mədəniyyət fərqliliklərindən əlavə, bizi narahat olmağa məcbur edən ikinci şey ölkədəki təhlükəsizlikdir. Ancaq Qvineya-Bisauda bu baxımdan özünüzü güvəndə hiss edə bilərsiniz. Ölkədə ciddi cinayət nisbəti azdır, lakin əlbəttə ki, bəzi tədbirlər almalısınız. Ala biləcəyiniz bəzi tədbirlər: təhlükəsiz olmayan yerlərdən uzaq durun, bütün qiymətli əşyalarınızı özünüzlə götürməyin, etibarlı otellərdə qalın, qatılmazdan əvvəl turlar haqqında ətraflı məlumat alın və s. Sonda isə qeyd edim ki, bildiyiniz kimi, dünyada COVID-19 pandemiyası hökm sürür, odur ki, ondan da qorunduğunuzdan əmin olun.
Afrikadakı digər ölkələrdə olduğu kimi, Qvineya-Bisauya səyahətdən əvvəl vaksinasiya olunmalısınız. Həkimlər bu vaksinləri tövsiyə edirlər: hepatit A (qida və su), hepatit B (qan və bədən mayeləri), tifo (qida və su), sarı qızdırma (ağcaqanad), quduzluq (yoluxmuş heyvanların tüpürcəyi), meningit (havadan və birbaşa təmas), poliomielit (qida və su), qızılca, qulaqdibi və məxmərək (MMR), Tdap (tetanus, difteriya və pertussis), suçiçəyi (birbaşa təmas və havadan), pnevmoniya (hava yolu ilə) və qrip ( havadan). Həkimlər bu peyvəndlərdən bəzilərini yalnız müəyyən bölgələrə gedəcək insanlar üçün vacib sayırlar, odur ki, səyahətinizdən əvvəl həkimlə əlaqə saxlayın.
Sonda məqalədən zövq aldığınızı ümid edirik. Artıq çox faydalı məlumatlara sahib olduğunuz üçün, Qvineya-Bisauya səyahətinizi planlaşdırmağa başlaya bilərsiniz. Uğurlar!