Dünyanın 4-cü ən kiçik ölkəsi haqqında heç eşitmisiniz? Bəli, bu gün qərb-mərkəzi Sakit okeanın gizli incisi Tuvalu haqqında danışacağıq. Tuvalu haqqında məlumat tapmaq çox çətin ola bilər. Ancaq bu cənnət məkana səyahət etmək xəyalınız varsa, deməli doğru yerdəsiniz. Bu gün Tuvalu haqqında maraqlı faktları öyrənəcək və "Tuvalu haradadır?", "Tuvaluya necə səyahət etməli?" və s. kimi suallara cavab tapacaqsınız.
Tuvalu qərb-mərkəzi Sakit okeanda yerləşir və 9 kiçik mərcan adasından ibarətdir. Bunlar Funafuti, Nanumanqa, Nanumea, Nui, Niutao, Niulakita, Nukufetau, Nukulaelae və Vaitupudur. Funafuti Tuvalunun paytaxtıdır. Kiribati, Samoa və Fici ən yaxın qonşu ölkələrdir. Bu ada ölkəsi Vatikan, Monaka, Naurudan sonra dünyanın ən kiçik ölkəsidir (cəmi 26 kvadrat kilometr). Tuvalu Vatikandan sonra ən az əhaliyə sahib ikinci müstəqil ölkədir.
Faunadan bəhs ediriksə, adanı əhatə edən okeanın zəngin biomüxtəlifliyə sahib olduğunu deyə bilərik. Bu sularda çox sayda delfin, balıq, köpək balığı, balina və s. növü yaşayır. Digər tərəfdən torpaq biomüxtəlifliyi kifayət qədər zəngin deyil. Donuzlar, quşlar və köpəklər bu ölkəyə yalnız 19-cu əsrdə gətirildi. Polineziya siçovulları bu torpağın yeganə yerli məməlisidir. Bitki örtüyü isə pandanus, palma və bəzi idxal olunan meyvə ağacları ilə məhdudlaşır.
Tuvalunun ilk sakinlərinin polineziyalılar olması bir çox insan tərəfindən qəbul edilir. Bu gün Tuvalu əhalisi 11.818 nəfərdir və ölkənin əhalisi nisbətən homojendir. Əhalinin 96%-i etnik olaraq tuvalulu hesab edilir. Ölkənin Tuvalu və ingilis dili olmaqla iki rəsmi dili var. İngilis dili ən çox danışılan ikinci dildir və bu, Tuvalunun keşmiş Britaniya müstəmləkəsi olması ilə bağlıdır. Gündəlik həyatda insanlar Tuvalu dilinə üstünlük verirlər və bütün dövlət sənədləri bu dildədir. Dünyada bu dildə 13000-dən çox danışan var.
Çoxunluqla Nui xalqının istifadə etdiyi başqa bir dialekt də var. Bu, Tuvalu dilinə çox oxşayan Kiribati dilidir.
Son illərdə Tuvalu mədəniyyəti Qərb mədəniyyətindən təsirləndi, lakin yenə də özünəməxsusluğunu qorumağı bacardı. Rəqs etmək, əl işləri hazırlamaq və musiqi ilə məşğul olmaq yerli əhali üçün çox vacibdir. Tuvalu bütün Pasifikdə əl işləri ilə məşhurdur. Bəs onları hardan almaq olar? Əl işlərini hava limanının yaxınlığındakı "Women’s Handicraft Center"-dən əldə edə və ya kiçik mağazalardan satın ala bilərsiniz. Bundan əlavə, din vətəndaşlar üçün dəyərlidir, bazar günləri kilsə və istirahət günləridir. Tuvalu ilə əlaqəli maraqlı faktlardan biri də qadın geyimlərinə qarşı çox həssas olmalarıdır. Tuvaluya səyahət planlaşdırırsınızsa, bunu yadda saxlayın. Üstəlik ölkədə çox sayda festival keçirilmir, amma qeyd edə biləcəyimiz bəzi bayram/festivallar bunlardır: Yeni il günü, Bomba günü (23 Aprel), Tuvalu günü (1 Oktyabr) və Siklon günüdür (21 Oktyabr).
Yemək bir çox turistin əsas prioritetlərindən biridir. Bu ölkənin misilsiz bir mətbəxi olduğunu deyə bilmərik, çünki daha çox digər ölkələrdən, xüsusən də britaniyalılardan təsirlənib. Ancaq təbii ki, sizə məsləhət verə biləcəyimi, Tuvaluya səyahət zamanı yeməniz gərəkən yeməklər var. Burada ən populyar qida pulakadır. Pulaka əsl karbohidrat mənbəyidir. Köklərdəki zəhərli maddələrdən qurtulmaq üçün pulakanın saatlarla bişirmək çox vacibdir. Pulaka ölkənin mədəni və kulinariya ənənələrində xüsusi bir yerə sahibdir, lakin indi dəniz səviyyəsinin qalxması səbəbilə təhlükə altındadır. Bir ada ölkəsi olduğu üçün dəniz məhsulları Tuvalu mətbəxində həlledici rol oynayır. Tuvalu xalqı gündəlik pəhrizlərində müxtəlif növ balıq, xərçəng və s. yeyir. Bundan əlavə, adalarda banan, kokos və çörək ağacı kimi bir çox ekzotik meyvə tapa bilərsiniz.
Tuvalunun rəsmi pul vahidi Tuvalu dollarıdır, lakin bu, müstəqil pul vahidi deyil. Hal-hazırda Avstraliya dolları bu adada geniş istifadə olunan valyutadır. Tuvaluya səyahət etmək qərarına gəlsəniz, yanınızda nağd pul (Avstraliya dolları) olmalıdır. Təəssüf ki, ölkədə bankomat və ya kartdan istifadə imkanları mövcud deyil. Pulunuzu Tuvalu Milli Bankında dəyişə bilərsiniz, amma bu sizə baha başa gələcəkdir. Tuvalu ilə əlaqəli ən maraqlı faktlardan biri də burada mərkəzi bankın olmamasıdır.
Tuvalu hər il az sayda insanı özünə cəlb etdiyindən Tuvaluya uçuşlar haqqında məlumat tapmaq çətindir. Bir çox ölkədən bu kiçik ölkəyə birbaşa uçuşlar yoxdur. Funafuti (Tuvalunun paytaxtı) və Suva (Ficinin paytaxtı) arasında həftədə 3 dəfə reys var. Bu, Ficidən Tuvaluya səyahət etmək üçün ən sürətli yol kimi tanınır. Səyahət təxminən 3 saat çəkir və qiyməti 120-750 dollardır. Tuvaluya çatmağın başqa bir yolu da var: Tuvalu və Fici arasında səyahət edən birbaşa bərələr. Bərələr cədvəl əsasında Suvadan yola düşür. Tuvaluya uçuşları olan bir başqa şirkət də Air Kiribati-dir. Hər çərşənbə uçuşları olsa da, şirkət elə də etibarlı deyil.
İndi adadakı nəqliyyatdan danışaq. Tuvalu kiçikdir, buna görə də əksər yerlərə piyada gedə bilərsiniz, lakin avtomobil, motosikl, velosiped və motorlu qayıq kimi nəqliyyat növləri də mövcuddur. Həftə içi fəaliyyətdə olan mikroavtobuslar da tapa bilərsiniz.
Tuvaluya necə getmək olar? Ümumiləşdirsək, bu suala cavab olaraq deyə bilərik ki, ən yaxşı seçim Ficidən uçuşlardır.
Tuvaluda qonaqlama üçün məhdud sayda yerlər var və onların arasında ən yaxşı rəy alanlardan bəziləri L’s Lodge, Esfam Hotel, Warmasiri Lodge, Filamona Hotel-dir. Qiymət qaldığınız yerə və ya otaq sayına görə dəyişir, amma əksər hallarda 60-200 Avstraliya dolları olur. Məsələn, Esfam Hotel, 100 AUD üçün ikili, 75 AUD üçün isə təkli otaqlar təklif edir. Ən populyar seçimlərdən biri isə 120 AUD üçün ikili otaqlar təklif edən Filamona otelidir. İnternet bağlantısı, yemək və digər imkanlar otellərin əksəriyyətində mövcuddur. Bundan əlavə, tətil üçün ev də kirayəyə götürə bilərsiniz. Təəssüf ki, bu barədə internetdə məlumat tapmaq çətin olacaq, lakin əksər hallarda qiymətlər 10-70 ABŞ dolları arasında dəyişir.
Tətilinizə Funafutidən başlayın. Bura ada-ölkənin paytaxtıdır və milli hava limanı da burada yerləşir. Həm də qeyd etdiyimiz kimi Funafutidə otel tapmaq dövlətin digər bölgələrinə nisbətən daha asandır. Tuvalunun ən cazibədar yerlərindən biri olan laqun da buradadır. Laqunun uzunluğu 18 km, eni isə 14 km-dir. Bir qayıqla gəzintiyə çıxa bilər və ya burada dalış edə bilərsiniz. Buraya səyahət etmək üçün qiyməti 70 AUD (əlavə olaraq 150 AUD mühafizə haqqı) olan gəmi səyahəti bron etməlisiniz (gəmiyə bir dəfəyə maksimum 7 nəfər sığa bilər). Şəhərin ziyarət etməkdən zövq alacağınız başqa bir hissəsi də Funafuti Mühafizə Bölgəsidir. Bura çoxlu müxtəlif dəniz canlılarını tapa biləcəyiniz əla bir yerdir. 1986-cı ildə bir qrup insan tərəfindən tapılmış mağaraların içərisinə də girə bilərsiniz. Bu mağaralar (Fire Caves) Nanumanqada yerləşir və turistlər bu mağaraları ziyarət etməyi və burada skuba dayvinq etməyi çox sevirlər. Ziyarət ediləcək digər ən yaxşı yerlər: Fongafale, Vaitupu, Niutao, Tepuka və s.
Tərəddüd etmədən Tuvalunun turistlər üçün ən etibarlı yerlərdən biri olduğunu deyə bilərik. Bir turist olaraq çətin ki, burada hər hansı bir problemlə qarşılaşasınız. Adadakı cinayət nisbəti yüksək deyil və əksər hallarda problemlər həddindən artıq içmə və ya bəzən ailə mübahisələri səbəbindən meydana gəlir. Cinayət nisbətinin aşağı olmasına baxmayaraq, gecələr diqqətli olun və hostel və ya oteldə qalın.
Adanın təbiəti də o qədər təhlükəli deyil. Ərazinin əsas problemi dəniz səviyyəsinin artmasıdır. Bu, yerli xalqın həyatına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edir və iqlim dəyişikliyinə səbəb olur. Digər təbii təhlükə isə noyabr-aprel ayları arasında baş verən siklonlardır. Odur ki, Tuvaluya bu vaxt ərzində getməməyiniz daha məqsədə uyğun olar. Tuvaluya getmək üçün ən yaxşı vaxt may və avqust ayları arasıdır. Bu dövrdə hava kifayət qədər isti olur. Keçmişdə homoseksuallar cəmiyyətdə həyati bir rol oynayırdılar, amma günümüzdə Tuvaluda LGBT aktları qanunsuzdur və hətta buna görə həbs oluna bilərsiniz.