Konsulluqlar haqqında bilməli olduğunuz hər şey

İlk diplomatik əlaqələrin eramızdan əvvəl XIV əsrdə Misir və Amurru krallığı arasında yarandığını bilirdinizmi? Amarna Məktubları diplomatik əlaqələrin ilk versiyası hesab olunur. "Diplomatiya" sözü fransız dilində "ikiyə qatlanmış obyekt" mənasını verən termindən götürülmüşdür. Diplomatiyanın dövlətlərarası əlaqələr və münasibətlər yaratmaq və hökumətin beynəlxalq aləmdəki varlığını təmsil etmək üçün bir vasitə olduğunu söyləyə bilərik. Qlobal sistemin anarxik olmasına və ölkələrin öz hökumətlərini idarə etməsi üçün heç bir üstün gücə riayət etməmələrinə baxmayaraq, neoliberalizmin ideologiyasına görə, ancaq danışıqlar və ticarət dünyanı dinc hala gətirə bilər.

Tarix boyu ölkələr bir-biri ilə münasibət qurmaq üçün yeni yollar tapmağa çalışmışlar. Lakin bu, heç zaman asan olmamış, hətta gərginliyə, qarşıdurmaya və müharibələrə səbəb olmuşdur. Ancaq dünya əhalisi millətlər və qəbilələr içərisində gündən-günə artdığından, ölkələr arasında ticari və diplomatik münasibətlər yaratmaq lazım gəldi.

Diplomatik siyasətin təsir göstərə biləcəyi müxtəlif növləri var. Qarşılıqlı əlaqə qurmaq üçün ölkələrin səfirlik və konsulluqlar kimi hökumətin xarici siyasətini təyin edən ofis açması lazımdır. Bəs səfirliklə konsulluq arasındakı fərq nədir?

Səfirliyin funksiyası

Səfirlik konsulluqlardan daha geniş məqsədlidir. Səfirliklər daha çox ölkənin paytaxtında yerləşir. Məsələn, Türkiyə səfirliyi Azərbaycanın paytaxtı Bakıda yerləşir. Səfirlikdə vəzifədə olan səfir dövlət siyasətinin hər addımına cavabdehdir. Hətta o, hər hansı bir prosesə prezident kimi müdaxilə edə bilər. Səfirlər vətənlərini təmsil etmək və yerləşdiyi ölkədə insan hüquqlarının pozulmasının qarşısını almaq üçün vəzifədədirlər. Səfirliklər və konsulluqlar ölkədəki diplomatik nümayəndəliklərdir və ev sahibi ölkə ilə əlaqə yaratmağa borcludurlar.

Səfirliklə konsulluq arasındakı fərq nədir?

1. Hər ikisi də diplomatik ofisdir, lakin konsulluqlar daha kiçikdir.

2. Bir ölkədə başqa bir ölkəyə məxsus yalnız bir səfirlik var, ancaq bir və ya daha çox konsulluq ola bilər.

3. Səfirlik yalnız ölkənin paytaxtında yerləşir.

4. Səfirlik siyasi münasibətlərdən və ölkə ilə bağlı vəziyyətin məlumatlandırılmasından məsuldur.

5. Konsulluqlar vizalardan, vətəndaşlarının ev sahibi ölkədəki təhlükəsizliyindən məsuldur.

Konsulluq nədir?

"Konsul" sözü latın dilindən götürülmüşdür, "məsləhətləşmək, düşünmək" mənasını verir. Qədim zamanlarda konsul, senatla mühüm dövlət məsələlərini müzakirə edən məmur idi. Ancaq Orta əsrlərdə fərqli mənalar qazandı. Konsulluqlar səfirlikdən daha kiçik və daha az imtiyazlıdır. Əsasən böyük turistik şəhərlərdə yerləşməsinə baxmayaraq, bəzən paytaxtda da yerləşə bilər. Bunun arxasında duran səbəb konsulluqların yerləşməsinin ölkənin turizm zonalarından asılı olmasıdır. Bunun öz səbəbi isə konsulluqların turizm, müxtəlif problemlər və viza məsələlərindən məsul olmasıdır. Bir ölkədə başqa bir ölkəyə məxsus birdən çox konsulluq mövcud ola bilər. Məsələn, ABŞ-da 168 səfirlik, lakin 732 konsulluq ofisi fəaliyyət göstərir.

Konsulluqların missiyası

Gəlin konsulluqların missiyasından danışaq. Konsulluğun kritik vəzifələrindən biri pasportların və eyni zamanda digər rəsmi sənədlərin identifikasiyasını və yenilənməsini təmin etməkdir. Bundan əlavə, konsulluğun ikinci vəzifəsi evlilik, doğum, ölüm, boşanma və ya vətəndaşlarının xarici bir ölkədə övladlığa götürülməsi kimi bəzi önəmli hadisələri xəbərdar etmək olduğundan çox vacibdir. Vətəndaşları hərbi vəziyyətlər, nəzarətlər haqqında məlumatlandırmaq və fövqəladə hallar və problemlər halında onları dəstəkləmək konsulluğun bir digər vəzifəsidir. Bundan əlavə, öz ölkələrinin vətəndaşlarının həbs və ya saxlanılma məsələləri barədə danışıqlar aparmaq və ədalətli məhkəmə aparılmasını təqib etmək konsulluqların məsuliyyət daşıdığı vəzifələrdən biri kimi göstərilə bilər.

Əlavə olaraq, xarici vətəndaşlar üçün giriş vizaları vermək və onların immiqrasiya, yaşayış və ya iş icazələrini bildirmək konsulluqların işinin vacib bir hissəsidir.

Qeyd etdiyimiz kimi, konsulluğun vəzifələrindən biri də xarici vətəndaşlara giriş vizası verməkdir. Bəs viza nədir? Viza, başqa bir ölkəyə getmək istəyən xarici vətəndaşlar üçün icazə sənədidir. Konsulluqlar, hava limanındakı vasitəçi təşkilatlar və ya sərhəd qapıları tərəfindən verilə bilər.

Viza növləri

Vizaların növləri ziyarətin məqsədinə görə dəyişir. Hər bir ölkənin viza üçün xüsusi şərtləri var. Məsələn, bəzi Avropa Birliyi üzvləri "Şengen" adlı viza sisteminə daxil edilmişdir. Şengen bölgəsi ən böyük azad səyahət yeridir. Səyahətçilər qısa müddətli Şengen vizası ilə 90 günə qədər bu ərazidə qala bilərlər. Ümumiyyətlə, bu viza, turistin 1985-ci ildə Avropa dövlətləri arasında imzalanmış Şengen sazişinə üzv hər hansı bir ölkəyə getməsini təmin edir. Bu ərazidə heç bir gömrük nəzarəti yoxdur. Lakin burada 90 gündən çox qalmağı planlaşdırırsınızsa, uzunmüddətli Şengen vizası üçün müraciət etməlisiniz. Şengen ölkələri: Belçika, Avstriya, Çex Respublikası, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, Almaniya, Yunanistan, Macarıstan, İslandiya, İtaliya, Latviya, Litva, Lüksemburq, Malta, Hollandiya, Norveç, Polşa, Portuqaliya, Slovakiya, Sloveniya, İspaniya , İsveç, İsveçrə və Lixtenşteyn. Vizanın qiyməti də dəyişkəndir. Viza şərtləri müxtəlif olsa da, bəzi sənədlər ölkələrin əksəriyyəti üçün standartdır. Viza müraciəti prosesi üçün tələb olunan ümumi sənədlər aşağıda verilmişdir:

● Pasport

● Biometrik foto

● Şəxsiyyət vəsiqəsi

● Bank hesabından çıxarış

● Yaşayış yerindən arayış

● İş yerindən arayış

● Evli olanlar üçün nikah şəhadətnaməsi

Vizasız səyahət üçün xüsusi şərtlər

Vizasız səyahətə icazə verən bəzi xüsusi şərtlər yaradılmışdır məsələn, boz pasport, yaşıl pasport, diplomatik pasport, tranzit viza və s.

Boz pasport - yalnız dövlət xidmətini həyata keçirmək vəzifəsi üçün verilən pasport növüdür. Bu tip pasport, ona sahib olanlara heç bir viza olmadan bir çox ölkəyə girişə imkan verir.

Müqaviləli dövlət qulluqçularının keçmiş bürokratlarına beş il müddətinə yaşıl pasport verilir və bu, standart pasportdan daha çox ölkəyə vizasız giriş imkanı təqdim edir. Buna xüsusi pasport da deyilir.

Diplomatik pasport - Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən verilən bir növ beynəlxalq şəxsiyyət vəsiqəsidir. Diplomatların statusunu müəyyənləşdirir. Konqres və konfranslara qatılmaq üçün dövlət məmurlarına diplomatik pasportlar verilir. Qara rənglidir və 28 səhifədən ibarətdir.

Tranzit viza - transfer edilən ölkənin sərhədlərini keçmək üçün tələb olunan qısamüddətli viza növüdür. Təyyarə ilə yola çıxırsınızsa, tələb olub-olunmadığını yoxlamalısınız. Tranzit vizaları ölkədən ölkəyə və tranzit müddətindən asılı olaraq dəyişir.