Şengen vizasının tarixi

Şengen vizası səyahət etməyi sevən və tez-tez səyahət edənlər üçün əvəzolunmazdır. Şengen vizasının bu qədər vacib olmasının səbəbi isə sadədir: bu viza turistlərin Avropanın əksər hissələrinə tək viza ilə daxil olmasına imkan verir. Şengen bölgəsi olaraq bilinən və bir çox Avropa ölkəsini əhatə edən region səyahətçilərə sərhədsiz səyahət təmin edir. Şengen ölkələrinin sərhədləri əsasən bir ölkə sərhədi kimi qəbul edilir və bir ölkədən digərinə səyahət edərkən pasport nəzarətinə ehtiyac duyulmur. Buna ölkələr arası sərbəst hərəkət də deyilə bilər. Dövlətlərarası sərbəst hərəkət konsepsiyasının tarixi orta əsrlərə təsadüf etsə də, II Dünya müharibəsindən sonra bu cür fikirlər getdikcə daha da populyarlaşdı. Bu mübahisəli məsələnin həlli üçün atılan addımlar 1980-ci ilə qədər davam etdi. Çünki iki tərəf var idi: tərəfdarlar və müxaliflər. Müxaliflər sərbəst hərəkətin təhlükə yarada biləcəyini iddia edərkən, tərəfdarlar qoruyucu tədbirlər sayəsində bütün risklərin qarşısını ala biləcəklərini deyirdilər. Uzun müzakirələrin ardından 14 İyun 1985-ci ildə beş Avropa ölkəsi tərəfindən Şengen razılaşması imzalanmışdır. Sazişin məqsədi milli sərhədlərin ləğvi ilə, Şengen bölgəsi olaraq bilinən “sərhədsiz Avropa” yaratmaq idi. Fransa, Qərbi Almaniya, Lüksemburq, Belçika və Hollandiyanın Lüksemburqun kiçik Şengen kəndində imzaladığı razılaşma, daha sonra digər Avropa ölkələrini də bu sazişə qoşulmaqda maraqlı etdi. 1990-cı il konvensiyası Şengen vizasına müraciət etmək üçün xüsusi addımları müəyyənləşdirdi. Vahid viza vermə qaydalarının yaradılması və daxili sərhəd nəzarətinin ləğvi konvensiyaya daxil olan məsələlər arasında idi. Şengen Məlumat Sistemi qurulmağa başlamışdı. Bütün üzvlər üçün vahid verilənlər bazası sistemə daxil edilməli idi. Lazımi addımlardan sonra Şengen razılaşması 26 Mart 1995-ci ildə tətbiq olunmağa başladı. İlk beş ölkəyə daha iki ölkə - Portuqaliya və İspaniya qatıldı. Hal-hazırda Şengen zonasına daxil olan 26 ölkə bunlardır:

Almaniya, Avstriya, Belçika, Çex Respublikası, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, İtaliya, İslandiya, İspaniya, İsveç, İsveçrə, Latviya, Litva, Lixtenşteyn, Lüksemburq, Macarıstan, Malta, Hollandiya, Norveç, Slovakiya, Sloveniya, Polşa, Portuqaliya , Yunanıstan.

Şengen vizasına necə müraciət etməli?

Şengen vizası üçün müraciət etməniz gərəkən ölkə hara getdiyinizə, ilk girəcəyiniz ölkəyə və qalma müddətinizə görə dəyişə bilər:

- Yalnız bir Şengen ölkəsini ziyarət edirsinizsə, sırf bu ölkənin səfirliyi və ya konsulluğu ilə əlaqə saxlamalısınız;

- Bir neçə ölkəyə səyahət edirsinizsə (müxtəlif qalma müddətləri ilə), daha çox vaxt keçirəcəyiniz ölkənin səfirliyinə və ya konsulluğuna müraciət etməlisiniz;

- Fərqli ölkələri ziyarət edirsinizsə (eyni qalma müddəti ilə), ilk giriş edəcəyiniz ölkənin səfirliyi və ya konsulluğu ilə əlaqə saxlamalısınız.

Hansı sənədlər lazımdır?

Demək olar ki, bütün ölkələr Şengen vizasına müraciət üçün eyni sənədləri tələb edir. Xahiş edirik unutmayın ki, pasportunuzun bitmə tarixi Şengen vizasının bitməsindən üç ay sonra bitməlidir. Bundan əlavə pasportunuzda ən azı iki boş səhifə olmalıdır. Vizaya müraciət zamanı sizdən aşağıdakı sənədlər tələb olunacaq:

- Beynəlxalq pasportun əsli və surəti, şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;

- Şengen vizası üçün müraciət forması;

- Yaxın zamanda çəkilmiş ağ fonda şəkil (3,5 × 4,5);

- Nikah haqqında şəhadətnamə;

- 18 yaşınadək uşaqların doğum haqqında şəhadətnaməsi;

- Şengen bölgəsinə gediş-gəliş tarixləri və bilet rezervasiyası;

- Qonaqlama üçün yer rezervasiyası;

- Səyahət sığortası (30.000 avroluq);

- İşlədiyiniz və ya təhsil aldığınız qurumdan arayış;

- Bank hesabı məlumatları. Səyahət xərclərinizi ödəmək üçün kifayət qədər pulunuzun olduğuna dair dəlillər.

- Adınıza hər hansı bir əmlak varsa, onun sertifikatı.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan dilindəki (və ya başqa xarici dildəki) sənədlər müraciət etdiyiniz səfirlik və ya konsulluqdan asılı olaraq notarius tərəfindən ingilis dilinə tərcümə olunmalı və təsdiqlənməlidir. Müraciət müddətindən əvvəl və ya həmin dövrdə konsulluq sizdən otel və bilet rezervasiyası etməyinizi tələb edə bilər.

Şengen vizasının növləri hansılardır?

Şengen vizalarının növləri səyahətin məqsədinə görə müxtəlifdir. “C” kateqoriyalı Şengen vizası ən çox istifadə ediləndir və klassik turizm vizası olaraq da bilinir. Səyahət məqsədlərinə görə aşağıdakı Şengen viza növləri mövcuddur:

Tək girişli viza - səyahətçinin Şengen bölgəsinə yalnız bir dəfə girməsinə icazə verir;

İki girişli viza - səyahətçinin Şengen bölgəsinə iki dəfə daxil olmasına imkan verir. Yəni Şengen ərazisindən çıxdıqdan sonra bir daha geri qayıtmaq şansınız olur;

Çox girişli viza - səyahətçilərə vizanın etibarlı olduğu tarixlər daxilində istədikləri qədər Şengen ölkəsini ziyarət etməyə imkan verir. Bu viza növü 3-6 ay, 1-2 il və ya daha uzun müddətə verilir. 6 ay ərzində 90 günə qədər qalmağınıza imkan verir.

“A” kateqoriyalı Şengen vizası tranzit viza olaraq istifadə olunur və sizə Şengen bölgəsinə girmədən Şengen ölkəsinin hava limanından istifadə etmə imkanı verir. Bu viza, Şengen olmayan ölkələr arasında Şengen hava limanlarından uçuşlarla səyahət edən vətəndaşlardan tələb edilir. Məsələn siz Meksikaya gedirsiniz və Almaniyanı tranzit ölkə kimi istifadə etmək istəyirsiniz. Bu zaman “A” kateqoriyalı Şengen vizasına ehtiyacınız olacaq.

“D” kateqoriyalı Şengen vizası hər hansı bir Şengen ölkəsində bir müddət işləmək, təhsil almaq və ya yaşamaq istəyən şəxslərə verilir.

Şengen vizasında hansı məlumatlar mövcuddur?

Şengen vizası müraciətçinin adını, soyadını, fotoşəkilini, pasport nömrəsini, qalma müddətini və vizanın etibarlılıq müddətini özündə barındırır. Son istifadə tarixi Şengen bölgəsində qala biləcəyiniz son günü göstərir.

Şengen vizasının müsbət və mənfi tərəfləri

Şengen vizası və ölkələrin ona marağı turizmin canlanmasına öz töhfəsini verdi. Mədəniyyətlərarası mübadilənin sürətlənməsini təşviq etdi. Vizanın mənfi tərəfləri müraciət edən şəxslər üçün daha keçərlidir. Bəzi hallarda Şengen vizası üçün müraciət rədd edilə bilər. Bu, sənədlərdəki çatışmazlıqlardan və ya digər səbəblərdən ola bilər. Viza, sığorta və viza müraciəti üçün tələb olunan məbləğlərin əvvəlcədən ödənilməli olduğunu nəzərə alsaq, maddi ziyanı görmək çətin deyil. Lakin sənədləriniz qaydasındadırsa, rədd alma ehtimalınız azalacaq.

2020-ci ildə hansı dəyişikliklər edildi?

2020-ci ildən etibarən Şengen vizasında bəzi dəyişikliklər tətbiq olunur:

- Şengen vizası üçün müraciət müddəti uzadıldı. Beləliklə, səyahətdən altı ay əvvəl viza üçün müraciət etmək mümkündür.

- Viza haqları artırıldı. Əvvəllər 60 avro olan vizalar üçün indi 80 avro ödəməlisiniz.

- Şengen vizaları bir, iki və ya beş il müddətinə veriləcək. Yeni viza verildiyi zaman əvvəlki vizalar yenidən nəzərdən keçiriləcəkdir. Belə ki, bir illik Şengen vizası almış şəxs Şengen bölgəsindəki qalma şərtlərinə düzgün şəkildə əməl edərsə, ona 2 illik viza veriləcəkdir. Eyni şey 5 illik vizalara da aiddir.

- Viza dizaynı və müraciət formasında bəzi dəyişikliklər edildi.