Altı materik, altı qitə, 195 ölkə! Bu rəqəmlər bizə bir daha hələ çox səyahət etməli, görməli və kəşf etməli olduğumuzu və bizi gözləyən çoxlu imkanların, yeniliklərin və gözəlliklərin olduğunu göstərir. Uşaqlığımın ən böyük və hələ də dəyişməyən arzularından biri bütün ölkələri gəzmək, onların təbiətinə, iqliminə, möcüzələrinə, vəhşi həyatına şahid olmaq və ən gizli və ya ən az bilinən yerlərini kəşf etməkdir. Əminəm ki, hansı ölkədə yaşadığından asılı olmayaraq, bir çox insanın ən böyük arzularından biri sərhədləri aşmaq, yeni yerlər, yeni insanlar, fərqli mədəniyyətlərlə tanış olmaqdır.
Bununla birlikdə, hansı ölkəyə getməyi planlaşdırdığınızdan asılı olmayaraq, ölkəyə daxil olmaq üçün xüsusi rəsmi prosedurlardan keçməli olduğunuzu unutmamalısınız. Viza şərtləri ilə tanış olmalı, giriş səbəbinizi göstərməli və vətəndaşlığınızdan asılı olaraq viza almalısınız. Təəssüf ki, bu, hər zaman o qədər də asan olmur. Vətəndaşlığınızdan ölkənizin üzv təşkilatına qədər bir çox meyar viza vermə qaydalarında dəyişikliklərə səbəb olur. Viza üçün hər ölkənin özünəməxsus şərtləri var. 195 ölkədən öz ölkənizi xaric etəklə, qalan 194-ünün viza üçün xüsusi qaydaları olduğunu bilmək sizi qorxuda bilər. Ancaq bu, sizi qorxutmamalıdır və əminəm ki, bu səbəblər səyahəti və macəranı sevənləri dayandıra bilməz!
Viza almağın nə qədər çətin olduğunu düşünürsünüz? Dünyada viza almağın çox çətin olduğu on ölkə var. Bu ölkələrə səyahət etmək istəyən bir çox insan illərini viza verən qurumlardan müsbət cavab almaq üçün keçirsə də, rədd cavabı alıb. Dünya turu planlaşdırırsınızsa və aşağıdakı ölkələr siyahınızdadırsa, sizə tövsiyəm vaxtınıza qənaət etmək məqsədilə bu ölkələrin vizalarına digər ölkələrə səyahət zamanı müraciət etməyinizdir. Viza almağın ən çətin olduğu 10 ölkəni tanıyaq.
Siyahıya viza əldə etməyin bəlkə də ən çətin olduğu ölkə ilə başlayırıq. Şimali Koreya sərt qanunları ilə məşhur olan ölkələrdən biridir və bu qaydalar turist vizalarına da tətbiq olunur.
Ecazkar təbiəti ilə səciyyələnən və turistlərin maraq mərkəzi olan bu ölkəyə viza almaq çətindir. Ancaq Şimali Koreyaya səyahət etmək qərarına gəlsəniz, viza almağın yeganə yolu xüsusi turlardır. Bu turlar zamanı yerli əhali ilə qarşılıqlı əlaqə məhdudlaşdırılır və ölkədə qoyulmuş qaydalara ciddi əməl olunmalıdır. Ən vacib qaydalardan biri də prezidentlər və onların ailəsi haqqında hər hansı bir mənfi ifadə işlətməməkdir. Burada qaçaqmalçılıq heç bir şəkildə mümkün deyil. Üstəlik, ABŞ və İngiltərə vətəndaşları ölkəyə girməkdə çətinlik çəkə bilərlər. Bu qaydalar zaman-zaman dəyişdiyindən, səfərdən əvvəl yerli səfirliklə əlaqə saxlayın və hər detalı dəqiqləşdirin.
Rusiyanı bu siyahıda görmək bizlər üçün qəribədir. Çünki keçmiş SSRİ ölkələrinin vətəndaşları üçün Rusiyaya səyahət, 90 günə qədər qala bilmək imkanı ilə, vizasızdır. Ancaq bu bir çox ölkə üçün belə deyil və Rusiya vizası dünyanın ən çətin alınan 10 vizasındən biridir. Dünyanın ən güclü pasportuna sahib olan ölkə vətəndaşlarının belə Rusiyaya girmək üçün vizaya ehtiyacı var. Üstəlik, proses müddəti də inanılmaz dərəcədə uzundur. Son on ildə etdiyiniz bütün səyahətlərin başlanğıc və bitmə tarixlərini qeyd etməyə hazır olun. Bu, sadəcə başlanğıcdır. Bütün prosesi keçməlisiniz və viza üçün şəxsən müraciət etməlisiniz. Barmaq izləriniz skan ediləcək, fotonuz çəkiləcək. Onlayn formanın səhvsiz doldurulduğundan da əmin olmalısınız, çünki bu rədd cavabına səbəb ola bilər. Konsulluqdan viza aldıqdan sonra, tarixlərin səyahət planlarınızla uyğunlaşdığından əmin olmaq üçün vizanızdakı hər bir təfərrüatı yoxladığınızdan əmin olun.
Lüks alış-veriş mərkəzlərinə, müasir şəhərlərinə və tər-təmiz çimərliklərinə baxmayaraq, Səudiyyə Ərəbistan;na viza prosedurları hələ də inanılmaz dərəcədə çətindir. Məsələn, solo qadın səyahətçilərin gəlişdə onlarla görüşməkdən məsul olan sponsoru olmalıdır. Birlikdə səyahət edən cütlüklər isə evli olmalıdır. Sponsor və ya evlilik şəhadətnaməsi olmayan müraciətlər əksər hallarda rədd edilə bilər. Pasportlarında İsrail möhürü olanlar da neqativ cavab ala bilər. Bu qaydalara əməl etdiyiniz müddətdə viza müraciəti o qədər də çətin deyil.
28 yaşına qədər dünyanın bütün ölkələrində olmuş Henrik Jeppesen öz təcrübəsini bölüşür: “Səudiyyə Ərəbistanına turizm vizası yoxdur. Buna görə də, müsəlman deyilsinizsə, bu ölkəni yalnız iş məqsədi ilə ziyarət etməlisiniz. Mənim səfərimə də bir şirkət sponsorluq etmişdi. Ancaq səyahətə sponsorluq edəcək şirkət tapmaq da bir çoxları üçün böyük problem olacaq.”
Qeyd edək ki, Səudiyyə Ərəbistanı 2019-cu ilin sonundan etibarən turizm vizaları üçün müraciətləri qəbul edir və eyni zamanda viza prosedurlarının sadələşdirilməsi planlaşdırılır.
Butan ziyarət üçün ən həyəcan verici və ən arzuolunan yerlərdən biridir. Bununla birlikdə, Butana viza almağı, qonşularını ziyarət etməkdən çətinləşdirən bir səbəb var: burada ildə 1,5 milyon ton karbon buraxılır, ancaq 72%-inin meşə ilə örtülü olması səbəbindən 6 milyon tondan çox karbon yox olur (2017-ci ilə aid statistik məlumatlar). Bəlkə də təbiəti qorumağın ən yaxşı yolu budur.
Butanı ziyarət etməyin yeganə yolu Butan səyahət agentliyi tərəfindən "book" edilmiş və hər şey daxil olan paketdir. Beləcə səyahətinizi planlaşdırmaq üçün də çox iş görməyəcəksiniz. Yerləşdirmə, nəqliyyat, bələdçilər və yeməklərin də daxil olduğu paketin bir gün üçün qiyməti təxminən 250-350 ABŞ dolları dəyərindədir. Qeyd etmək lazımdır ki, paketlərin qiyməti mövsümdən asılı olaraq dəyişir.
Suriyaya viza almaq sizə çox bahalıya başa gələcək, çünki yerli səyahət şirkətinin köməyinə ehtiyacınız olacaq. Bir bələdçiniz yoxdursa, Şam və Hələbdə qalmalısınız.
Ölkəni ziyarət edən Henrik Jeppesen deyir: “Viza almaq ölkəyə girmək üçün hər zaman kifayət deyil. Mən əlaqələrimin olduğu Beyruta uçdum və onlar məni sərhədə apardılar. İmmiqrasiya məmuru Suriyada turist olduğuma inanmırdı, amma sonda pasportuma möhür vurdu.”
Afrikanın qərbində və Atlantik okeanının sahilində yerləşən Nigeriya, səyahətçilər üçün çox şey təklif edən, mədəni baxımdan zəngin bir ölkədir. Ancaq bura səyahət etmək istəyənlər sənədlər içində dəli ola bilərlər. Nigeriya turist vizasına müraciət etmək üçün dəvətnaməyə, təsdiqlənmiş otel rezervasiyasına, etibarlı qayıdış biletinə, Nigeriyada qalmağınızı təmin edəcək vəsait sübutuna və qanuni yaşayış yerinin təsdiqlənməsinə ehtiyac var. Ümumiyyətlə, viza almaqda çətinlik çəkilən bir çox ölkənin ortaq cəhəti, qayıdış bileti tələb etməsidir.
Afrika Şimali Koreyası olaraq da bilinən Eritreya mürəkkəb viza proseduru ilə məşhurdur. Ölkəyə yalnız Uqanda vətəndaşları vizasız daxil ola bilər. Sudan və Efiopiya vətəndaşları isə sərhəddə viza almaq imtiyazına sahibdirlər. Dünyanın qalan hissəsi Afrikanın şərqindəki bu ölkəyə səyahət etmək üçün viza almalıdır. Bunun üçün isə müəyyən səyahət planlarınız, pasportlarınız, müraciət formalarınız və şəkilləriniz olmalıdır.
Əlbəttə ki, bu, Eritreya və Efiopiya arasındakı müharibənin də bunda təsiri var. Eritreya-Efiopiya müharibəsi 1998-ci ilin mayından 2000-ci ilin iyun ayına qədər davam etdi və yalnız 20 il sonra, 2018-ci ildə sülh təmin edildi. Dünyanın ən kasıb ölkələri olan Eritreya və Efiopiya müharibəyə yüz milyonlarla dollar xərclədi və birbaşa qarşıdurma nəticəsində minlərlə itki verdi. Müharibə ancaq kiçik sərhəd dəyişiklikləri ilə nəticələndi. Sülh isə gənc və mütərəqqi Efiopiya Baş naziri Abiy Əhməd Əlinin uğuru idi.
Yəmən özü də siyasi iğtişaşlar səbəbilə səyahətlərin çətin olduğu ölkələrdən biridir. Ümumiyyətlə, diqqət yetirdinizsə, siyahıda olan ölkələr əsasən müharibə şəraitində olan ölkələrdir. Deyərdim ki, bu normaldır və fərqli bir perspektivdən baxıldığında başqa ölkələrin vətəndaşlarını qorumaq məqsədi daşıyır. Düşünmürəm ki, bu çətin vaxtlarda kimsə bu cür ölkələrə səyahət etmək istəsin.
2014-cü ildə Yəmən vətəndaş müharibəsi başlamazdan əvvəl, adını daha öncə bir neçə dəfə qeyd etdiyimiz Henrik Jeppesen, yerli hava yolu şirkəti və iki turoperatorun köməyi ilə Yəmənə səyahət edib. Bu gün isə bu ölkəni ziyarət etmək demək olar ki, mümkün deyil.
İran da sərt viza prosedurlarına sahib ölkələrdən biridir. Yalnız 15 ölkə (Boliviya, Gürcüstan, Azərbaycan, Malayziya, Suriya və s.) vizasız səyahət hüququna malikdir. İranın viza prosesi qarışıq və mürəkkəb görünsə də, ölkə onu sadələşdirmək üçün fəal şəkildə çalışır. Əksər səyahətçilər işlərini asanlaşdıran sərhəddə viza alma hüququna sahibdirlər. Bununla yanaşı, xüsusi şərtlər də var. Belə ki, bu halda səyahətçilərin otel rezervasiyasına, ev sahibinin kontakt məlumatlarına, viza xərcini ödəmək üçün nağd pula və səyahət sığortasına ehtiyacları var. Bununla birlikdə, Kanada, İngiltərə, Amerika Birləşmiş Ştatları, Əfqanıstan, Banqladeş, Kolumbiya, Hindistan, İraq, İordaniya, Nepal, Pakistan, Somali ve Şri Lanka kimi ölkələr istisnadır. Üstəlik, son altı ay ərzində İsraili ziyarət etmiş şəxlərə İrana giriş icazəsi verilməyəcəkdir.
Bir ölkənin vətəndaşları üçün çox sadə olan viza prosesi ola bilər ki, başqa ölkələr üçün çox çətin və mürəkkəb olsun. Ancaq Türkmənistan bütün səyahətçilər üçün ən çətin viza prosesinə sahibdir. Səbəb sadədir: Türkmənistan heç bir ölkənin vətəndaşlarına vizasız səyahət imkanı vermir. İstisnalar yalnız Qazaxıstanın və Özbəkistanın müəyyən bölgələrindən olan insanlara aiddir. Qazaxıstanın Atırau və Mangistau bölgələrinin sakinləri 5 günə qədər vizasız səyahət imkanına sahibdirlər. Özbəkistanın müəyyən bölgələrindən olan vətəndaşlar isə 3 və 7 gündən çox olmamaq şərtilə Türkmənistana vizasız səyahət edə bilərlər. Ölkə turizm üçün perspektivli bir ölkədir, lakin ancaq viza prosedurlarının asanlaşdırılması bundan istifadə etmələrini təmin edə bilər.
Bir çox viza müraciətində dəvət məktubu tələb olunsa da, Türkmənistan bunu bir addım daha “irəliyə” aparır. Bəli, vizaya müraciət etmək üçün səyahət edənlərin dəvət məktubu olmalıdır, ancaq problem ondadır ki, bu cür məktubları yalnız Xarici İşlər Nazirliyi verə bilər. Təəssüf ki, turistlərin 20-30% -i bu məktubları ala bilmir və səbəb barədə nə turizm şirkətlərinə, nə də insanlara məlumat verilir. Həll üsulu olaraq isə növbəti təqvim ili üçün müraciət etmələri tövsiyə edilir. İl ərzində ölkə üçün turist kvotasının olduğu və bunun aşılmasına icazə verilmədiyi güman edilir. Norveçli səyahətçi Gunnar Garfors, onun viza tələbinin altı dəfə rədd edildiyini, ancaq nəhayət 2008-ci ildə arzusunu reallaşdırdığını söyləyir. Ölkəyə gəldikdən sonra ziyarətçilər üçün ciddi qaydalar mövcuddur. Səyahətə gələnlər immiqrasiya kartı əldə etməli və gəldikləri gündən üç gün ərzində Türkmənistanın Dövlət Miqrasiya Xidmətində qeydiyyatdan keçməlidirlər.